Χριστούγεννα στην Ικαρία

Το νησί μας η Ικαρία. Θέλουμε να τη δείξουμε σε όλους έτσι όπως εμείς τη βλέπουμε και την αγαπάμε έτσι όπως θα θέλαμε να την δουν και να την αγαπήσουν όσοι κάποια στιγμή ο θαλασσινός δρόμος θα τους φέρει μέχρι εκεί.
Να δουν τις παραλίες όπως η Μεσακτή που βλέπει στο ανοιχτό πέλαγος με κύματα που μας καλούν να χορέψουμε και να παίξουμε μαζί τους. Να γνωρίσουν γωνιές μικρές μα πανέμορφες όπως είναι ο μικρός κόλπος του Να, το μικρό φράγμα, το φημισμένο στα παλιά χρόνια Κάστρο, της Νικαριάς το κάστρο – έτσι τραγουδήθηκε – αλλά και τον τρόπο ζωής σε ένα τόπο που ο χρόνος έχει ελάχιστη σημασία γιατί πιο σημαντικό είναι να μιλήσεις με έναν άνθρωπο παρά πόση ώρα θα του μιλήσεις. Τα όμορφα της Ικαρίας είναι πολλά. Πολλές και οι ιδιαιτερότητές της. Και όπως κάθε ξεχωριστό κομμάτι της πατρίδας μας έχει κι αυτή τα έθιμά της. Τα χριστουγεννιάτικα έθιμα (μιας και πλησιάζουν οι ‘Αγιες μέρες των γιορτών) του νησιού μας λοιπόν θα σας περιγράψω όπως μας τα παραθέτει ο μοναδικός και αείμνηστος λαογράφος μας Αλέξης Πουλιανός.

Χριστογιαννόσκολα
(Οι εορταστικές μέρες των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς
και των Φώτων μέχρι του Αγ. Ιωάννη στην Ικαρία)

Όταν έρθουν τα Χριστουγιαννόσκολα οι νοικοκυρές έχουν κάνει όλες τις δουλειές του σπιτιού και τα γλυκά τους από πριν και τις ‘Αγιες αυτές μέρες δεν βάζουν εργασίες. Περιμένουν τα Φώτα να βαφτιστούν τα νερά. Τότε οι νοικοκυρές παραμερίζουν το παλιό προζύμι και πιάνουν καινούριο για να ζυμώσουν με τον αγιασμό των Φώτων. Το ζυμώνουν τρεις φορές μέχρι που γίνεται ανεβατό (φουσκώνει)

Από βραδύς παραμονές των Χριστουγέννων καταφτάνουν οι καλιτσαντέροι (καλικάντζαροι) από τη Μύκονο. Είναι μικρούτσικα τέρατα – διαβολάκια με ουρά και κέρατα. Μπαίνουν μέσα στα καρυδότσουφλα κι αρμενίζουν το στενό Μυκόνου – Ικαρίας. ‘Αμα φτάσουν στον Κάβο Πάπα (Νοτιοανατολικό άκρο του νησιού), δένουν τα καρυδότσουφλα στις αλυγαριές και μετά τρέχουν και σκορπούν σε όλα τα χωριά. Τυραννούν και παιδεύουν τους ανθρώπους και τρομάζουν τα παιδιά. Ανοίγουν τις δεξαμενές και φεύγουν τα νερά, βάζουν τους μύλους νΆ αλέθουν μόνοι τους, τρώνε και σκορπάνε τα φαγητά και τα γλυκά που έχουν φτιάξει οι νοικοκυρές, πηδάνε στις στέγες των σπιτιών και κάνουν λογής λογής σκανταλιές. Μεγάλο κακό δεν κάνουν, μόνο πως παιδεύουν τον κόσμο. Οι Ικαριώτες είναι τόσο σίγουροι ότι οι καλιτσαντέροι έρχονται από τη Μύκονο ώστε και σήμερα ακόμη τους λένε Μυκονιάτες καλιτσαντέρους. Ανήμερα τα Φώτα, που αγιάζονται τα νερά γίνονται άφαντοι κι αφανέρωτοι. Μπαίνουν ξανά στα καρυδότσουφλά τους και ταξιδεύουν για τη Μύκονο από κει που ήρθανε.

Αναστασία Δεμερτζή – Ιστορικός
Αντιπρόεδρος του Συλλόγου «’Αρτεμις Ταυροπόλος»

Share Share on FacebookTweet about this on TwitterShare on Google+Email this to someoneDigg thisShare on Reddit