Εισαγωγή

Η περιοχή μελέτης της συγκεκριμένης εργασίας, το νησί της Ικαρίας, εντάσσεται γενικά από τους ερευνητές στο σύνολο των μικρών μειονεκτικών νησιών. Η ιδιαιτερότητά της, σε συνάρτηση με την παντελή έλλειψη συγκροτημένης περιφερειακής αναπτυξιακής πολιτικής για την ελληνική περιφέρεια, έχουν διαμορφώσει δυσμενείς συνθήκες για την περιοχή. Η ανεπάρκεια των υποδομών και ανωδομών, σε συνδυασμό με την υποτυπώδη οικονομική δραστηριότητα και το ελλιπές συγκοινωνιακό δίκτυο, δημιουργούν συνθήκες απομόνωσης και περιθωριοποίησης της περιοχής.

Συνέπεια αυτών, ήταν η εμφάνιση έντονων μεταναστευτικών ρευμάτων από την Ικαρία προς τα αστικά κέντρα τόσο του εσωτερικού, όσο και του εξωτερικού. Αυτή η δημογραφική συρρίκνωση στερεί από το νησί το δυναμικότερο και παραγωγικότερο κομμάτι της τοπικής κοινωνίας, δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο οποιαδήποτε μελλοντική αναπτυξιακή προσπάθεια σχεδιαστεί και εφαρμοστεί.

Από την άλλη πλευρά, στα αναπτυγμένα νησιά του Αιγαίου πελάγους, ο τουρισμός έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην οικονομική τους μεγέθυνση, αλλά και στη δημογραφική τους συγκράτηση, ενώ η τουριστική δραστηριότητα σκιαγραφεί, για πολλούς, τον μοναδικό ίσως μοχλό οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξής τους. Στα νησιά αυτά, η έλλειψη επίσης μιας συγκροτημένης τουριστικής πολιτικής σε περιφερειακό επίπεδο, επέτρεψε την άναρχη τουριστική ανάπτυξη, με συνέπεια την εδραίωση του οργανωμένου μαζικού τουρισμού. Η Ικαρία, όπως και τα άλλα μικρότερα νησιά, επωφελήθηκαν οικονομικά κυρίως από τις «διαρροές» τουριστών που παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα γειτονικά νησιά (π.χ Σάμος).

Η ανάπτυξη του οργανωμένου μαζικού τουρισμού και στην περίπτωση της Ικαρίας, θα έχει δυσάρεστα αποτελέσματα λόγω του μεγέθους, της γεωγραφικής θέσης, της στενότητας των φυσικών πόρων, της γεωμορφολογίας και της περιορισμένης τοπικής παραγωγικής δομής της. Το μοντέλο ανάπτυξης του οργανωμένου τουρισμού, θα πίεζε ασφυκτικά τους τοπικούς πόρους του νησιού με καταστροφικά αποτελέσματα, λόγω του χαμηλού βαθμού αντοχής των φυσικών και κοινωνικών πόρων που διαθέτει.

Στα πλαίσια της συγκεκριμένης εργασίας, θα διερευνηθεί η δυνατότητα διαμόρφωσης μιας ολοκληρωμένης εφαρμόσιμης πρότασης για την τοπική ανάπτυξη της Ικαρίας. Στην προσπάθεια αυτή, οι ειδικές και εναλλακτικές μορφές τουρισμού λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που διαθέτουν (π.χ ηπιότητα, σεβασμός στο περιβάλλον, υψηλή εισοδηματική απόδοση κ.ά.), θεωρούνται ως βασική προϋπόθεση υιοθέτησής τους, στη διαδικασία της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης της Ικαρίας.

Ειδικότερα, η παρούσα εργασία διαρθρώνεται κύρια σε τρία μέρη. Τα πρώτο μέρος αποτελεί μια θεωρητική προσέγγιση του όλου ζητήματος της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης και διαπραγματεύεται τις έννοιες που συνιστούν τις αναγκαίες συνθήκες και τις βασικές προϋποθέσεις της βιώσιμης προσέγγισης. Πιο συγκεκριμένα, αναλύονται τα θεωρητικά ζητήματα της τουριστικής ανάπτυξης, της ιδιόμορφης σχέσης τουρισμού και περιβάλλοντος, της έννοιας της βιώσιμης ανάπτυξης, του περιεχομένου των ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, του τουριστικού σχεδιασμού και της ιδιαιτερότητας του νησιωτικού χώρου στα πλαίσια της τουριστικής ανάπτυξης των νησιών.

Στο δεύτερο μέρος, ουσιαστικά επιχειρείται να αποτυπωθεί, στο σύνολό της, η υπάρχουσα κατάσταση της νησιωτικής περιοχής της μελέτης περίπτωσης. Ενώ το τρίτο μέρος συνιστά την εμπειρική προσέγγιση του όλου θέματος και διαπραγματεύεται την έρευνα με σκοπό την αποτύπωση της τουριστικής εικόνας της Ικαρίας και τη διατύπωση προτάσεων τουριστικής ανάπτυξης. Τέλος, παρουσιάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη της Ικαρίας, που αποτελεί άλλωστε και τον τελικό στόχο του όλου εγχειρήματος.

Διαβάστε τη συνέχεια / κατεβάστε ολόκληρη την εργασία εδώ.

keywords: τουρισμός, βιώσιμη ανάπτυξη, περιβάλλον, σχεδιασμός, χωροταξία, πολιτισμός

Share