Πανηγύρι Άη Γιάννη Ραχών

Την Τρίτη, 24 Ιουνίου, αναβιώνει το έθιμο του Κλείδωνα στις Ράχες, στο πανηγύρι του Αη-Γιάννη.

Στο βιολι ο ΝΙΚΟΣ ΦΑΚΑΡΟΣ με πολύ χορό και τραγούδι. Ξεφάντωμα μέχρι και την επόμενη μέρα το ξημέρωμα.

Βίντεο της ικαριακής ραδιοφωνίας από το έθιμο του Κλείδωνα το 2012:

[fve]http://youtu.be/sQ37nKj_xeo[/fve]

 

Η 24η Ιουνίου είναι από τις μεγαλύτερες καλοκαιρινές γιορτές της ελληνικής παράδοσης, αφού η γιορτή του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα (ή Ριγανά, ή Ριζικάρη) συνοδεύεται από το παραδοσιακό έθιμο με το πέρασμα πάνω από τις φωτιές.

Στις 23 Ιουνίου, παραμονή του Άη Γιάννη, κάθε νοικοκυριό έπαιρνε το πρωτομαγιάτικο στεφάνι του και συγκεντρώνονταν όλοι μαζί στην πλατεία του χωριού ή τις γειτονιές. Μετά τη δύση του ηλίου, τα αγόρια άναβαν μια μεγάλη φωτιά σε κάθε γειτονιά και έκαιγαν τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια που έφερναν ως προσάναμμα. Οι νέοι και τα παιδιά κυρίως αλλά και όποιος άλλος ήθελε, πηδούσε πάνω από τις φλόγες και από μέσα του έκανε κρυφές ευχές.
Το πέρασμα πάνω από τη φωτιά, σήμαινε ότι ξόρκιζαν το κακό, τις ευδαιμονίες και εύχονταν για να είναι γεροί και υγιείς και έπρεπε να πηδήσουν τρεις φορές. Το πέρασμα πάνω από τη φωτιά θα τους χάριζε υγεία και ευτυχία, καθώς η φωτιά είχε καθαρτική δύναμη.
Η ημερομηνία ήταν σημαδιακή και σημαντική καθώς, στις 24 Ιουνίου άρχισε μια νέα περίοδος και δύσκολη για τους γεωργούς λόγω της ζέστης και των κλιματικών αλλαγών, συνέπιπτε με τη θερινή τροπή του ήλιου, έτσι διασώθηκε το αρχαίο έθιμο στο χρόνο και άναβαν τις φωτιές για να αρχίσει με το καλό η περίοδος από εκεί και πέρα.
Μόλις τελείωνε το έθιμο του κλείδονα με τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια, οι κοπέλες ελεύθερες και ανύπαντρες πήγαιναν έπαιρναν νερό από το πηγάδι και το τοποθετούσαν μέσα σε ένα χάλκινο δοχείο σε ένα συγκεκριμένο σπίτι. Αυτό ήταν το έθιμο του αμίλητου νερού. Την ονομασία του την πήρε διότι κατά τη μεταφορά του νερού τα κορίτσια δεν έπρεπε να μιλήσουν μέχρι να φτάσουν σπίτι, παρά τα πειράγματα των αγοριών. Όποια μιλούσε, έχυνε το νερό και έπρεπε να γυρίσει να το ξαναγεμίσει. Όταν τοποθετούσε το νερό στο δοχείο η κάθε κοπέλα, έβαζε και μια μικρή ανθοδέσμη για να αναγνωρίζει ότι είναι η δική της και μετά επέστρεφε σπίτι της. Λέγεται πως εκείνο το βράδυ έβλεπαν στο όνειρο τους, τον μελλοντικό αγαπημένο τους.
Όταν γέμιζε το δοχείο, το σκέπαζαν με ένα κόκκινο πανί κι έλεγαν όλες μαζί «Κλειδώνουμε τον κλήδονα με τ΄ Αγιαννιού την χάρη κι όποια έχει καλό ριζικό, να δώσει να τον πάρει».
Το δοχείο έμενε το βράδυ έξω από το σπίτι για να το βλέπουν τα άστρα και το πρωί πριν το δει ο ήλιος έμπαινε και πάλι μέσα στο σπίτι. Μετά τη θεία λειτουργία του Άη Γιάννη, ένα κορίτσι και ένα αγόρι άνοιγαν κι έβγαζαν όλες τις ανθοδέσμες από το δοχείο τραγουδώντας «Ανοίξατε τον κλήδονα να βγει η χαριτωμένη κι όπου πάει να σταθεί, να είναι κερδισμένη”.
Για κάθε ανθοδέσμη που έβγαζαν, τραγουδούσαν κι ένα δίστιχο σχετικό με το γάμο, μια μαντινάδα που προφήτευε τον γάμο της. Ο περίγυρος έδινε διάφορες ερμηνείες και προφητικά σχόλια για την μαντινάδα που τύχαινε σε κάθε κοπέλα.
Ετυμολογία λέξης «Κλήδονας»: Η λέξη «κλήδων» αναφέρεται από πολύ παλιά στον Όμηρο κ.α., και σημαίνει το προμήνυμα, τον ήχο που σε προειδοποιεί για κάτι, σημαίνει προφητεία, μαντεία.
Ο Άι-Γιάννης λέγεται και Ριζικάρης αφού η παράδοση λέει ότι φέρνει τύχη και γι’ αυτό έπρεπε από την παραμονή οι κάτοικοι του χωριου να έχουν τακτοποιήσει όλες τις οικιακές δουλειές τους.
Επίσης ο Αϊ Γιάννης αποκαλείται και Ριγανάς, επειδή την ημέρα αυτή έβγαιναν και μάζευαν ρίγανη, η οποία έπρεπε να συλλεχθεί πρωί πρωί, πριν από την ανατολή του ηλίου, αφού πίστευαν, ότι έτσι είχε μαγική δύναμη.

πηγή

Share Share on FacebookTweet about this on TwitterShare on Google+Email this to someoneDigg thisShare on Reddit